Faydalı Model ile Patent Arasındaki Farklar Nelerdir?

Yenilik Korumanın İki Farklı Yolu: Patent ve Faydalı Model

Yeni bir buluş yaptığınızda bu buluşu nasıl koruyacağınızı belirlemek, başarı yolculuğunuzun ilk ve en önemli adımıdır. Türkiye’de ve dünya genelinde iki temel koruma yöntemi vardır: Patent ve Faydalı Model. Her ikisi de buluşların korunmasını sağlar; ancak aralarında hem başvuru süreci hem de koruma şartları bakımından ciddi farklar bulunur.

Bu yazıda, faydalı model nedir, patentten farkı nelerdir, hangisini tercih etmelisiniz ve bu konuda en sık sorulan sorular nelerdir gibi konulara değineceğiz.

Faydalı Model Nedir?

Faydalı model, teknik bir buluşun tescillenerek yasal koruma altına alınmasını sağlayan bir sınai mülkiyet hakkıdır. Genellikle küçük ve orta ölçekli yenilikler için tercih edilir. Yenilik, yani daha önce kamuya açıklanmamış bir çözüm olması temel şarttır; fakat patent başvurularında olan buluş basamağı gibi karmaşık değerlendirmeler aranmaz.

Özellikleri:

  • Tescil süreci kısa ve maliyeti düşüktür.
  • Ortalama 2-6 ay içinde sonuçlanabilir.
  • Buluş basamağı aranmadığından küçük geliştirmeler de koruma altına alınabilir.
  • Türkiye’de koruma süresi 10 yıldır ve uzatılamaz.
  • Genellikle makineler, cihazlar, sistemler ve teknik araçlara yönelik başvurularda kullanılır.

Patent Nedir?

Patent, faydalı modele kıyasla daha kapsamlı bir koruma sağlayan bir başka sınai mülkiyet türüdür. Hem yenilik hem de buluş basamağı kriterleri aranır. Bu, buluşun yalnızca yeni değil, aynı zamanda teknik alandaki uzmanlarca kolayca tahmin edilemeyecek kadar ileri düzeyde olması gerektiği anlamına gelir.

Özellikleri:

  • Tescil süreci uzun ve maliyetlidir (2-3 yıl sürebilir).
  • İncelemeli patentte koruma süresi 20 yıldır.
  • Daha güçlü ve geniş kapsamlı bir hak sağlar.
  • Yazılım, kimyasal formül ve yöntem gibi konular patentle korunabilir; ancak faydalı model ile korunamaz.

Patent ve Faydalı Model Arasındaki Temel Farklar

Özellik Patent Faydalı Model
Süreç Uzun (2-3 yıl) Kısa (2-6 ay)
Maliyet Yüksek Düşük
Koruma Süresi 20 yıl 10 yıl
Buluş Basamağı Zorunlu Zorunlu değil
Uygulama Alanı Daha geniş Daha sınırlı
Kriter Yenilik + Buluş Basamağı Yenilik

Hangi Durumda Patent ya da Faydalı Model Tercih Etmeliyim?

Bu sorunun yanıtı, buluşunuzun niteliğine ve ticari hedeflerinize bağlıdır. Aşağıdaki kriterlere göre karar verebilirsiniz:

  • Hızlı ticarileşme istiyorsanız: Faydalı model daha uygun olabilir.
  • Buluşunuz radikal bir yenilikse: Patent başvurusu yapmanız daha doğru olur.
  • Bütçeniz kısıtlıysa: Faydalı model, maliyet açısından daha avantajlıdır.
  • Koruma süresi önemliyse: Patent daha uzun süreli haklar sunar.

Faydalı Model Başvuru Süreci Nasıldır?

  1. Araştırma ve Ön İnceleme: Buluşun daha önce tescillenip tescillenmediği kontrol edilir.
  2. Başvuru Dosyasının Hazırlanması: Teknik çizimler, açıklamalar ve istemler oluşturulur.
  3. Türk Patent ve Marka Kurumu’na Başvuru: Online veya fiziki başvuru yapılabilir.
  4. Bültende Yayın: Başvuru kamuya açıklanır.
  5. Yayın Sonrası İtiraz Süresi: 3 ay boyunca itirazlar toplanabilir.
  6. Tescil Kararı ve Belgelendirme: Herhangi bir itiraz gelmezse, belge düzenlenir.

Kimler Faydalı Model Başvurusu Yapabilir?

  • Gerçek kişiler
  • Tüzel kişiler (şirketler, kurumlar)
  • Yabancı uyruklu kişiler (Türkiye ile karşılıklılık anlaşması bulunan ülkelerden)

Faydalı Model ile Korunamayacak Buluşlar

Her buluş faydalı model kapsamına girmez. Aşağıdakiler faydalı modelle korunamaz:

  • Kimyasal maddeler veya yöntemler
  • Biyoteknolojik buluşlar
  • Yazılımlar (ancak fiziksel donanım içeriyorsa bazı istisnalar olabilir)
  • Tıbbi tanı veya tedavi yöntemleri

Faydalı Modelin Avantajları

  • Hızlı sonuç alabilirsiniz.
  • Yatırımcıya yeniliğinizi koruma altına aldığınızı gösterebilirsiniz.
  • Rekabet avantajı yaratabilirsiniz.
  • Pazarlama ve markalaşma süreçlerinize katkı sağlar.

Faydalı Modelin Dezavantajları

  • Sınırlı koruma sağlar.
  • Daha kolay hükümsüz kılınabilir.
  • Koruma süresi daha kısadır.
  • Tescil edilen hak daha dar kapsamlıdır.

Faydalı Model ve Patent Hakkında Sıkça Sorulan Sorular 

  1. Aynı buluş için hem patent hem faydalı model alınabilir mi?

Hayır. Aynı buluş için ikisi aynı anda talep edilemez. Ancak patent başvurusu reddedilirse faydalı model başvurusu yapılabilir.

  1. Faydalı model belgesi başka ülkelerde geçerli olur mu?

Hayır. Faydalı model sadece başvuru yapılan ülkede geçerlidir. Uluslararası geçerlilik için PCT (Patent İşbirliği Antlaşması) süreci uygulanır.

  1. Faydalı model başvurusundan sonra buluşu kullanabilir miyim?

Evet, ancak tescil süreci tamamlanmadan önce kamuya açık hale getirmeniz, koruma şansınızı riske atabilir.

  1. Faydalı model hakkı nasıl devredilir?

Noter onaylı bir devir sözleşmesi ile başka bir kişiye veya kuruma devredilebilir.

  1. Faydalı modelin koruma süresi uzatılabilir mi?

Hayır. Türkiye’de faydalı modelin süresi 10 yıl ile sınırlıdır ve uzatılamaz.

Uzman Desteği ile Buluşunuzu Güvence Altına Alın!

Patent ve faydalı model arasında seçim yapmak, buluşunuzun türüne, ticarileşme hedeflerinize ve bütçenize göre dikkatle değerlendirilmesi gereken bir süreçtir. Bu süreci doğru yönetmek; zaman, maliyet ve yasal güvence açısından size büyük avantaj sağlar. Ancak her başvuru türü, teknik detaylar ve yasal yükümlülükler barındırdığı için profesyonel destekle ilerlemek, olası riskleri en aza indirir.

Prestij Marka Tescil ve Danışmanlık olarak, yenilikçi fikirlerinizi koruma altına almak için size en uygun stratejiyi birlikte belirliyoruz. Gerek faydalı model gerekse patent başvurularında,  tüm süreçleri sizin adınıza titizlikle yürütüyor; teknik çizimlerden mevzuata uygun dokümantasyona kadar her aşamada yanınızda oluyoruz.

Ayrıca sadece patent ve faydalı model alanında değil; marka ve tasarım tescili, itiraz ve savunma süreçleri, KVKK danışmanlığı gibi birçok alanda da uzman kadromuzla hizmet veriyoruz.

Siz de buluşunuzu koruma altına almak, sınai mülkiyet haklarınızı profesyonelce yönetmek ve işinizi güvenle büyütmek istiyorsanız, bizimle iletişime geçin!