Patent tescili, bir buluşun sahibine belirli bir süreyle o buluşu üretme, kullanma, satma ve ithal etme hakkı tanıyan hukuki bir koruma sistemidir. 2025 yılı itibarıyla teknoloji, üretim ve Ar-Ge yatırımlarının hızla arttığı Türkiye’de, “patent tescili nedir v e patent nasıl alınır” soruları özellikle girişimciler için oldukça önem kazanmıştır.
Patent Nedir?
Patent, teknik bir problemin özgün bir yöntemle çözümüne yönelik geliştirilen, yenilik içeren ve sanayiye uygulanabilir olan buluşların korunduğu bir tescil sistemidir. Bir fikrin patentlenebilmesi için:
Daha önce kamuya açıklanmamış olması,
Yenilik ve buluş basamağı içermesi,
Endüstriyel olarak uygulanabilir olması gerekmektedir.
Patent Tescili Neden Önemlidir?
Patent almak yalnızca bir buluşun tescillenmesi değil, aynı zamanda ekonomik ve stratejik birçok avantajın elde edilmesidir. İşte patentin sağladığı başlıca faydalar:
1. Ticari Hakların Korunması
Patent, sahibine 20 yıl boyunca münhasır hak tanır. Bu süre boyunca başkalarının izinsiz kullanımını yasal yollarla engelleyebilirsiniz.
2. Yatırım ve Ar-Ge Teşviki
Patentli ürünler, yatırımcılar için güvenli bir adım olur. Aynı zamanda Ar-Ge yatırımlarınızı koruma altına alırsınız.
3. Rekabet Üstünlüğü
Patent sayesinde rakip firmaların benzer ürünleri üretmesini ya da satmasını önleyerek pazarda büyük bir avantaj elde edersiniz.
Türkiye’de Patent Tescil Süreci Nasıl İşler?
Türkiye’de patent almak isteyen bireylerin ya da firmaların izlemesi gereken süreç yedi ana aşamadan oluşur. Şimdi, “Türkiye’de patent nasıl alınır?” sorusunun yanıtını adım adım inceleyelim:
1. Ön Araştırma Süreci (Patent Benzerlik Sorgulaması)
Patent başvurusu öncesi yapılması gerekenler arasında en kritik adım, benzerlik araştırmasıdır. Bunun için:
Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) veri tabanına,
Avrupa Patent Ofisi (EPO),
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) gibi uluslararası kaynaklara başvurabilirsiniz.
2. Başvuru Dosyasının Hazırlanması
Patent başvurusu için kapsamlı bir dosya hazırlanmalıdır. Bu dosyada bulunması gereken belgeler şunlardır:
Başvuru formu
Tarifname (buluşun teknik açıklaması)
İstemler (koruma altına alınacak unsurlar)
Özet
Teknik çizimler (varsa)
3. Patent Başvurusunun Yapılması
Hazırlanan belgelerle birlikte başvuru, TÜRKPATENT’in EPATS sisteminden online olarak ya da fiziki olarak yapılabilir. Sistem başvuru tarihini ve saatini otomatik olarak kaydeder.
4. Şekil İnceleme Süreci
Başvuru TÜRKPATENT tarafından şekli yönden incelenir. Belgelerde eksiklik varsa, başvuru sahibine bu eksiklikleri tamamlaması için süre tanınır. Eksikliklerin zamanında giderilmesi önemlidir; aksi hâlde başvuru geçersiz sayılabilir.
5. Araştırma Talebi ve Teknik İnceleme
Başvuru sahibi, başvurunun ardından teknik araştırma talebinde bulunmalıdır. Bu aşamada TÜRKPATENT, buluşun:
Yenilik içerip içermediğini,
Buluş basamağı taşıyıp taşımadığını,
Sanayiye uygulanabilirliğini değerlendirir.
İnceleme sonucunda bir araştırma raporu düzenlenir.
6. Patent Yayını ve İtiraz Süreci
Araştırma raporu olumlu sonuçlanırsa, başvuru resmî bültende yayına çıkar. Bu aşamada üçüncü kişiler, belirli bir süre içinde başvuruya itiraz edebilir. İtiraz gelirse, başvuru sahibi karşı görüş sunabilir.
7. Patent Belgesinin Verilmesi
İtiraz olmaması ya da itirazların geçersiz sayılması hâlinde süreç tamamlanır. Başarıyla sonuçlanan başvurular için patent belgesi düzenlenir ve başvuru sahibine teslim edilir. Artık buluşunuz, yasal koruma altındadır!
Sık Sorulan Sorular
Patent Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
Patent türüne göre değişmekle birlikte, incelemeli patent başvuruları ortalama 2-3 yıl içerisinde tamamlanır. İncelemesiz patent ise daha kısa sürede alınabilir ancak koruma süresi sınırlıdır.
Patent Tescili Ne Kadar Geçerlidir?
İncelemeli patentlerde koruma süresi 20 yıldır. Her yıl yenileme ücreti ödenmesi gerekir.
Patent Başvurusu Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nedir?
Buluşun daha önce herhangi bir mecrada yayımlanmamış olması,
Teknik çizimlerin yeterince açıklayıcı olması,
Tarifnamenin net, anlaşılır ve kapsamlı yazılması önemlidir.
Patent ile Faydalı Model Arasındaki Fark Nedir?
Patent, buluşun yenilik, buluş basamağı ve sanayiye uygulanabilirlik kriterlerini sağlamasını gerektirirken; faydalı model için buluş basamağı şartı aranmaz. Bu nedenle faydalı model başvuruları daha kısa sürede sonuçlanır ancak koruma kapsamı daha sınırlıdır.
Patent Başvurusu Nereye Yapılır?
Türkiye’de patent başvuruları Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) üzerinden online sistem aracılığıyla yapılır. Uluslararası koruma isteniyorsa PCT (Patent İşbirliği Antlaşması) kapsamında da başvuru yapılabilir.
Patent Başvurusu İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Başvuru formu, tarifname, istemler, özet ve varsa teknik çizimler patent başvurusu için zorunlu belgeler arasındadır.
Patent Vekili ile Çalışmak Zorunlu mudur?
Zorunlu değildir; bireysel olarak başvuru yapılabilir. Ancak sürecin teknik ve hukuki karmaşıklığı göz önünde bulundurulduğunda, bir patent vekili ile çalışmak hata riskini azaltır ve başvurunun başarılı sonuçlanma ihtimalini artırır.
Patent tescili, sadece teknik bir zorunluluk değil; aynı zamanda bir iş stratejisidir. Yenilikçi fikirlerinizi koruma altına alarak hem yatırımcıları etkileyebilir hem de pazarda güçlü bir yer edinebilirsiniz. 2025 yılında fikri mülkiyet haklarına verilen önem giderek artarken, siz de buluşunuza gereken değeri verin!
